รวมพันธุ์กล้วยไม้

รวมพันธุ์กล้วยไม้

กล้วยไม้เป็นไม้ดอกไม้ประดับที่มีความสวยงามไม่แพ้พืชดอกชนิดอื่นๆ เพราะมีลักษณะดอกและสีสันลวดลายสวยงาม ไม่ได้มีดีแค่ความสวยเท่านั้นนะคะ กล้วยไม้เป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทยอีกด้วย เพราะเป็นไม้ส่งออกขายต่างประเทศซึ่งกล้วยไม้สามารถสร้างรายได้ปีละหลายร้อยล้านบาทเลยทีเดียว ลักษณะพิเศษของดอกพืชตระกูลกล้วยไม้ก็คือมีกลีบนอกหรือเรียกอีกอย่างว่ากลีบเลี้ยง จำนวน 3 กลีบ

แหล่งที่มาของกล้วยไม้ จากการสำรวจในอดีตพบว่าประเทศไทยเป็นประเทศที่มีกล้วยไม้อยู่ในป่าธรรมชาติ ไม่ต่ำกว่า 1,000 ชนิดด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นประเภทที่พบอยู่บนต้นไม้ บนพื้นผิวของภูเขาและบนพื้นดิน ดอกของกล้วยไม้นั้นมีความสวยงามสีสันสดใส ชาวบ้านในพื้นที่ที่อาศัยในแหล่งกล้วยไม้ป่าที่เคยมีกล้วยไม้ป่าอุดมสมบูรณ์นั้น ๆ จึงได้นำกล้วยไม้ออกมาปล่อยทิ้งไว้ตามต้นไม้ บริเวณบ้านเรือน โดยเลียนแบบวิธีตามธรรมชาติ และเนื่องจากสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติของประเทศไทยมีผลต่อการเจริญงอกงามของกล้วยไม้ ทำให้กล้วยไม้ป่าที่ในพบในภูมิภาคแถบนี้มีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของตนเอง แตกต่างจากกล้วยไม้ในภูมิภาคลาตินอเมริกา

ในประเทศไทยเริ่มมีการปลูกเลี้ยงอย่างจริงจังโดยชาวตะวันตกท่านหนึ่ง ที่เข้ามาทำธุรกิจในประเทศไทย และได้เห็นว่าสภาพแวดล้อมของประเทศไทยมีสภาพอากาศร้อนเหมาะสมกับการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ ได้นำเอากล้วยไม้ป่าจากเขตร้อนของอเมริกามาทดลองปลูกโดยทำโรงเพาะด้วยตัวเองแบบง่ายๆ ซึ่งป่าเขตร้อนอเมริกาเป็นแหล่งกำเนิดกล้วยไม้ป่าแหล่งใหญ่แหล่งหนึ่งของโลก การเริ่มต้นปลูกกล้วยไม้มาจากการนำมาปลูกเลี้ยงเป็นงานอดิเรก ในขณะนั้นยังไม่นิยมปลูกกล้วยไม้กันมากนัก จะมีแค่บุคคลที่ใกล้ชิดและกลุ่มบุคคลสูงอายุที่มีความสนใจเลี้ยงกล้วยไม้เป็นงานอดิเรกเช่นเดียวกัน ซึ่งยังถือว่าจัดอยู่ในวงแคบ เฉพาะในกลุ่มคนบางกลุ่มไม่ได้กว้างขวางเท่าไหร่นัก ส่วนกล้วยไม้ที่นิยมปลูกส่วนใหญ่จะนำเข้าจากต่างประเทศ ไม่นิยมกล้วยไม้จากในป่าของประเทศไทยเราเองจะนิยมและยกย่องเฉพาะบางสายพันธุ์ ที่หายากและมีราคาแพงเท่านั้น

ต่อมาในปี พ.ศ. 2501 ได้มีการเปิดการสอนวิชากล้วยไม้ขึ้นในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เป็นครั้งแรก ทำให้เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้การปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ไม่ได้จำกัดอยู่ภายในวงแคบอีกต่อไป

ลักษณะทั่วไปของกล้วยไม้

กล้วยไม้เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ลักษณะของลำต้นเป็นข้อปล้องอย่างเด่นชัด เช่นเดียวกันกับ พืชจำพวกหญ้า ข้าว ข้าวโพด ขิง ข่า อ้อย ไผ่ ฯลฯ ลำต้นและใบมักอวบน้ำ ไม่มีเนื้อไม้ จึงไม่จัดเป็นไม้ยืนต้น กล้วยไม้ส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็กถึงเล็กมาก เมื่อเทียบกับพืชตระกูลอื่น ๆ กล้วยไม้บางชนิดเป็นพืชล้มลุก บางชนิดมีลำต้นเป็นเหง้าหรือหัวอยู่ใต้ดิน

กล้วยไม้แยกเป็น 2 จำพวกใหญ่โดยดูจากสภาพการขึ้นอาศัย ได้แก่ กล้วยไม้ดิน ที่ขึ้นอยู่ตามพื้นป่า และกล้วยไม้อากาศ ที่เกาะตามกิ่งไม้ หรือ บนโขดหิน

ยกตัวอย่าง กล้วยไม้ 10 สายพันธุ์หลัก ๆ ที่นิยมปลูกเป็นไม้กระแสที่มีความนิยมกันมากที่สุด

แคทลียา ยกให้เป็นราชินีแห่งกล้วยไม้ก็ย่อมได้ เนื่องจากแคทลียามีลักษณะดอกขนาดใหญ่ มีสีสันสวยสดงดงาม อีกทั้งบางสายพันธุ์ยังมีกลิ่นหอมชวนให้หลงไหล และเนื่องจากสภาพอากาศมิประเทศของเรามีอากาศร้อนทำให้เจริญเติบโตได้ดี จึงเหมาะสมกับการปลูกในบ้านเรามาก
ฟาแลนนอปซิส เพราะลักษณะของฟาแลนนอปซิสเมื่อดอกบานเต็มที่คล้ายผีเสื้อกลางคืนที่กำลังกระพือปีกจึงมีฉายาเรียกว่าเป็นกล้วยไม้ผีเสื้อกลางคืน ลักษณะดอกที่บานใหญ่ กว้าง ลำต้นอวบเป็นปล้อง ช่อดอกยาว
แวนด้า เป็นกล้วยไม้ที่ถูกพบในแถบเอเชียมากกว่า 40 ชนิด จำแนกได้เป็นแวนด้าใบกลม แวนด้าใบแบน แวนด้าใบร่อง และแวนด้าก้างปลา แวนด้าชอบการเติบโตอยู่ในกระถางที่โปร่งโล่งหรือตะกร้าแบบแขวนมากกว่าการอยู่ในกระถางตั้งพื้น เพราะเป็นพืชที่ต้องการอากาศ
กล้วยไม้สกุลหวาย เป็นดอกกล้วยไม้ที่เรามักจะพบเห็นเวลาไปไหว้พระตามวัดต่าง ๆ เพราะด้วยลักษณะที่เป็นก้านพวงสวย เป็นที่นิยมปลูกกันมาก ออกดอกบ่อยทั้งปี ทุกฤดูกาลก็ว่าได้ สามารถเจริญเติบโตได้ดีในภูมิอากาศบ้านเรา มีลักษณะดอกขนาดใหญ่ เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ลำต้นก็แตกหน่อออกมา ใบมีสีเขียวเข้มค่อนข้างหนา ที่สำคัญสายพันธุ์นี้ ดูแลรักษาง่ายที่สุดในสายพันธุ์กล้วยไม้
รองเท้านารี มีลักษณะดอกที่เป็นจุดเด่นชัดเจน และเพราะมีกลีบดอก “กระเป๋า” คล้ายคลึงกับรองเท้าของสตรี ซึ่งบางประเภทออกดอกเดี่ยว บางประเภทก็จจะออกดอกเป็นช่อ ลำต้นแตกหน่อและมีขนาดสั้น รากเจริญเติบโตตามแนวราบ พบมากในแถบประเทศ ที่มีอากาศร้อนอย่าง อินเดีย พม่า และไทย
ออนซิเดียม เป็นไม้ดอกนำเข้า นิยมปลูกเลี้ยงเพื่อตัดดอกส่งออกต่างประเทศ จัดได้ว่าเป็นกล้วยไม้ที่มีขนาดใหญ่ ลักษณะรากกึ่งดิน ในส่วนของลำต้นบางชนิดมีลำลูกกล้วย มีลักษณะใบที่ยาวยาวแหลม เรียว และบางชนิดมีใบกว้าง ดอกตระกูลออนซิเดียมส่วนมากจะมีสีเหลืองลายน้ำตาล ปลายปากใหญ่
มิลโทนอปซิส มีจุดเด่นก็คือกลิ่นหอม ออกดอกและให้สีสันสวยงาม ลักษณะดอกมีสีขาวปน เจริญเติบโตได้ดีในอากาศเย็นมากกว่าอากาศร้อน
กล้วยไม้เอื้อง เป็นสายพันธุ์ที่พบตามธรรมชาติเยอะที่สุด มักเจอตามริมน้ำ ตามโขดหิน และตามหน้าผา ลำต้นมีลักษณะสูง ใบเขียวเข้ม ออกเป็นช่อ กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีลักษณะคล้ายกัน ขอบเป็นคลื่นและบิดพลิ้ว โคนกลีบปากห่อม้วนเป็นหลอดยาว ออกดอกเดือกุมภาพันธ์-เมษายน
โอดอนโทกลอสซัม กล้วยไม้สายพันธุ์นี้ มีจุดเด่นตรงที่ลักษณะกลีบดอกเรียวแต่บานใหญ่ มีลวดลาย สีสันที่สวยงามหลากหลาย สำหรับการเพาะเลี้ยงเหมาะกับการเลี้ยงในเรือนกระจกมีความชื้นเพียงพอ
ซิมบิเดียม จำแนกได้เป็น 2 ชนิดด้วยกันได้แก่ เขตหนาวและเขตร้อน แต่ซิมบิเดียมทนร้อนเป็นที่นิยมมากกว่า เพราะเป็นกล้วยไม้ลูกผสมระหว่าง ซิมบิเดียมเขตร้อนกับซิมบิเดียมเขตหนาว จึงทำให้สามารถทนต่อสภาวะอากาศร้อนได้อย่างดี มีสีสันสดใส กลีบดอกแคบ และในหนึ่งช่อจะออกดอกน้อย