การต่อกิ่งมะนาว
ปัจจัยในการต่อกิ่งมะนาว
- มะนาวบ้านเรามีหลายสายพันธุ์บางพันธุ์ให้ผลดีเป็นที่ต้องการของตลาดแต่มีรากที่อ่อนแอและเสี่ยงต่อการเป็นโรค โดยเฉพาะต้นที่ให้ผลผลิตไปแล้ว 3-5 ปี หรือบางพื้นที่อาจมีน้ำขังหรือแห้งแล้งซึ่งไม่เหมาะกับการปลูกมะนาว วิธีแก้คือหาต้นที่เหมาะมีรากที่สามารถเติบโตอย่างแข็งแรงกับสภาพพื้นที่ที่จำกัดมาทำเป็นต้นตอ เช่นมะขวิด ส้มทรอยเลอร์ มะนาวยักษ์ เป็นต้น แล้วจึงต่อกิ่งเป็นมะนาวแทน เหมือนเราฝากกิ่งมะนาวให้รับอาหารและเจริญเติบโตกับต้นตออื่น
- เรามีต้อตอต้นใหญ่ที่แข็งแรงอยู่แล้ว และเราอาจมีพื้นที่น้อยแต่อยากปลูกมะนาวเพิ่ม ก็สามารถนำกิ่งมะนาวพันธุ์ดีมาต่อกิ่งต้นตอนั้นได้ เราก็จะได้ผลมะนาวจากต้นตอนั้น
วิธีการต่อกิ่งมะนาวมีหลายวิธี แต่ที่นิยมทำกับมีอยู่ 2 วิธีคือ
การต่อมะนาวกิ่งแบบเสียบลิ่ม วิธีนี้เหมาะกับต้นตอจากการเพาะที่ยังมีกิ่งขนาดไม่ใหญ่เส้นผ่านศูนย์กลางขนาด 0.5-1 ซม.
- คัดต้นตอที่สมบูรณ์แข็งแรง กำหนดความสูงจากปากถุงเพาะตามที่ต้องการแล้วใช้กรรไกรตัดกิ่ง จากนั้นให้ใช้มีดคมผ่ากึ่งกลางของกิ่งลงมาประมาณ 1-2 นิ้ว
- เตรียมมะนาวกิ่งพันธุ์ดีขนาดใกล้เคียงกับกิ่งต้นตอ ปาดโคนกิ่งทั้งหน้าหลังให้มีความยาวแผล 1-2 นิ้ว เท่ากับขนาดที่ผ่ากิ่งต้นตอไว้ ลักษณะจะเหมือนลิ่มหรือหัวสิ่ว ริดใบทิ้งให้หมดเพื่อลดการคายน้ำ
- นำกิ่งพันธุ์ดีเสียบตรงกลางกิ่งต้นตอที่ผ่าให้เนื้อแผลทั้งสองด้านแนบกัน จากนั้นพันด้วยเทปพลาสติกให้แน่น
- นำไปอบในตู้อบเพื่อรักษาความชื้นและลดการคายน้ำ หรือจะนำทั้งต้นไปใส่ถุงพลาสติกใหญ่แล้วมัดปากถุงโดยใช้เชือกก็ได้ ให้ทิ้งปลายเชือกไว้ผูกกับคานหรือกิ่งไม้เพื่อค้ำไม่ให้ถุงพลาสติกยุบตัวลงไปทับกิ่งที่ต่อไว้
- ใช้เวลาประมาณ 30-45 วัน แผลก็ต่อกันสนิท แล้วจึงย้ายมาอนุบาลต่อในโรงเรือนหรือที่ร่ม
การต่อกิ่งมะนาวแบบเสียบข้างหรือฝานบวบ เหมาะกับกิ่งต้นตอที่มีขนาดกลาง ไม่แก่หรือใหญ่เกินไป
- คัดกิ่งต้นตอที่สมบูรณ์แข็งแรงมียอดตั้งตรง ใช้มีดคมปาดเฉียงกิ่งขึ้นให้ขาดประมาณ 1-2 นิ้ว
- ปาดเฉียงที่โคนกิ่งพันธุ์ดีในลักษณะเดียวกัน ริดใบออกให้หมด
- นำแผลทั้งสองมาแนบกันให้สนิท พันด้วยเทปพลาสติกให้แน่น นำถุงพลาสติกใสมาครอบแล้วผูกใต้แผลเพื่อลดการคายน้ำ
- เมื่อแผลเริ่มติดกันสนิท มียอดอ่อนให้เห็น ก็ให้ค่อยๆคลายถุงที่คลุมไว้