การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศด้วยการปักชำ
การขยายพันธ์พืชนั้นจัดว่า เป็นหนึ่งในใจความสำคัญสำหรับการปลูกพืชของเกษตรกรเลยทีเดียว เนื่องจากการจะเริ่มต้นสำหรับการปลูกพืชต่างๆได้นั้น ผู้ที่จะเพาะปลูกพืชจำเป็นจะต้องมีวัตถุดิบหรือต้นกล้าสำหรับการใช้ปลูกเสียก่อนด้วยเหตุนี้จึงเกิดวิธีการต่างๆ ขึ้นมามากมาย สำหรับใช้ในการขยายพันธุ์พืชต่างๆ เหล่านั้น
การปักชำนั้น ถือเป็น 1 ในหลากหลายวิธีสำหรับการนำมาใช้เพื่อขยายพันธุ์พืช จัดเป็นการขยายพันธ์พืชในประเภทที่ไม่จำเป็นต้องอาศัยเพศของพืช สามารถตัดส่วนต่างๆจากต้นพันธุ์มาเพื่อใช้ขยายพันธ์ต้นกล้าใหม่ได้เลย ถือว่าเป็นการช่วยประหยัดได้ดี วิธีหนึ่งเลยทีเดียว
การปักชำ หมายถึง การตัดส่วนส่วนใดๆ ก็ตามจากพืชแต่ละชนิดนั้น มาเพื่อใช้ในการขยายพันธุ์ทั้งนี้ ส่วนที่นิยมตัดมาเพื่อใช้ในการปักชำนั้นสามารถทำได้ทั้ง หัว, ราก, ใบ, กิ่งและยอด โดยเมื่อนำส่วนต่างๆเหล่านี้แยกออกมาจากต้นพันธุ์เดิมแล้วนั้น ขั้นตอนต่อไปคือการนำมาเตรียมการเพาะให้ส่วนที่ตัดออกมาเหล่านั้นมีรากงอกออกมา จากนั้นจึงจะเตรียมนำไปสู่ขั้นตอนสำหรับปลูกต่อไป
โดยทั่วไปแล้วการขยายพันธุ์พืชด้วยการปักชำนั้น แบ่งออกเป็น 5 รูปแบบด้วยกันคือ
- การปักชำด้วยการตัดกิ่งมาจากต้นพันธุ์เดิม หรือเรียกสั้นๆว่าการปักชำกิ่ง
- การปักชำด้วยการตัดรากมาจากต้นพันธุ์เดิม หรือเรียกสั้นๆว่าการปักชำราก
3.การปักชำด้วยการตัดใบมาจากต้นพันธุ์เดิม หรือเรียกสั้นๆว่าการปักชำใบ
- การปักชำด้วยการตัดลำต้นจากต้นพันธุ์เดิม หรือเรียกสั้นๆว่าการปักชำลำต้น
- การปักชำด้วยการตัดยอดจากต้นพันธุ์เดิม หรือเรียกสั้นๆว่าการปักยอด
ทั้งนี้การปักชำนั้น มีกระบวนการที่ไม่ยุ่งยากดังต่อไปนี้
- เลือกลักษณะของพืชที่ต้องการขยายพันธุ์ด้วยการปักชำ ให้เหมาะสมกับประเภทของพืชนั้น จากนั้นจึงตัดออกมาให้มีความยาวหรือขนาดที่พอดี
2.เมือตัดส่วนต่างๆ ที่ต้องการปักชำออกมาจากต้นแม่หรือต้นพันธุ์เดิมแล้ว นำไปเข้าสู่ขั้นตอนการทำให้มีรากออกมา ทั้งนี้สามารถทำได้หลากหลายไม่ว่าจะเป็น การแช่น้ำหมักหรือนำยาเร่งราก, การนำไปปักลงบนแร่ธาตุสำหรับพืชรวมถึงการนำไปปักลงดินที่ผสมรอไว้โดยตรงเลยก็สามารถทำได้เช่นกัน
- เมื่อปล่อยไส้จนเริ่มมีรากออกมาแล้ว จึงนำไปปลูกใหม่ในถุงดินสำหรับต้นกล้า เพื่อรอให้เริ่มแตกกิ่งก้านหรือเจริญเติบโต ก็จะได้ต้นพันธุ์ใหม่ ที่มาจากการปักชำนั่นเอง
พืชที่นิยมขยายพันธ์ด้วยการปักชำโดยส่วนมากมักจะเป็นพืชจำพวกไม้ประดับสวยงามเช่น บอนสี, ใบเงินใบทอง, ลั่นทม, เล็บครุฑ เป็นต้น และพืชบางชนิดที่เกิดเมล็ดให้นำไปเพาะพันต่อได้ยาก เช่น มะลิ, ชบา และเข็มพันธุ์ต่างๆเป็นต้น
ข้อดีของการปักชำ
- ลดต้นทุนค่าใช้จ่ายสำหรับการหาซื้อต้นพันธุ์ใหม่
- สามารถทำได้ในปริมาณผลผลิตที่เยอะ ตามที่ต้องการ
- กระบวนการไม่ยุ่งยาก สามารถทำได้แม้จะไม่มีเทคนิคใดๆก็ตาม
- ประหยัดเวลาสำหรับการเจริญเติบโตได้มากกว่าวิธีอื่น
- ต้นกล้าที่ได้จะมีคุณสมบัติเหมือนต้นแม่หรือต้นพันธุ์เดิม อย่างไม่ผิดเพี้ยน
นอกจากข้อดีเหล่านี้ การเพาะชำนั้นก็มีข้อเสียเองเช่นกันไม่ว่าจะเป็น การได้พืชที่มีคุณสมบัติเหมือนกันสายพันธุ์เดียวกันทั้งหมด ความอดทนต่างๆ จะเหมือนกัน เมื่อเกิดภัยจากศัตรูพืชหรือโรคต่างๆ หากแพ้ก็จะเสียหายทั้งหมดเนื่องจากไม่ได้มีการพัฒนาของสายพันธุ์เพิ่มมาก่อนเลย
อย่างไรก็ตาม หากผู้อ่านท่านใดสนใจการขยายพันธุ์พืชด้วยวิธีการปักชำนั้น สามารถทำได้ด้วยตนเอง เพียงแต่ควรศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมจนเข้าใจกระบวนการทั้งหมดเป็นอย่างดีเสียก่อน โดยการปักชำนั่นจะทำเป็นงานอดิเรกเพื่อพืชสวยงามภายในบ้านก็ได้ หรือจะทำเพื่อเป็นอาชีพในการส่งต้นพันธุ์ออกขาย ก็ถือได้ว่าการวิธีการนี้ เป็นอีกหนึ่งช่องทางขยายพันธุ์พืชที่ไม่