กรุงเขมา

กรุงเขมา มีชื่อเรียกอีก 1 อย่างว่าเครือหมาน้อย โดยพืชชนิดนี้ถือเป็น ที่เป็นพืชอีก 1 อย่างที่มีลักษณะเป็นเถาเครือและสามารถพบได้ทั่วไปในทั่วทุกภูมิภาค โดยเฉพาะทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยหลายๆครั้งอาจจะพบว่า ต้นกรุงเขมา ขึ้นแทรกแทรงอยู่ตามไร่สวนของเกษตรกรเป็นจำนวนมาก จนถูกกำจัดทิ้งไปอย่างไร้ประโยชน์ แต่ในความเป็นจริงแล้วกรุงเทพฯมาหรือเครือหมาน้อยนั้นยังสามารถนำมาสร้างคุณประโยชน์อื่นๆโดยเฉพาะสรรพคุณทางสมุนไพรและอยากได้เป็นอย่างดี โดยในวันนี้เราจะพามาทำความรู้จักกับพืชสมุนไพรอีกหนึ่งชนิด ที่เรียกว่า กรุงเขมา ให้มากขึ้นกัน

กรุงเขมาหรือต้นเครือหมาน้อยนั้น ถือเป็นพืชที่จัดอยู่ในกลุ่มพันธุ์ไม้เลื้อย วงศ์เดียว กับบอระเพ็ก โดยมากมักเจริญเติบโตขึ้นเป็นเถาเลื้อยเกาะอยู่กับต้นไม้ยืนต้นชนิดอื่นๆ ทั้งนี้ กรุงเขมา มายังมีชื่อเรียกอื่นๆตามภาษาท้องถิ่นอีกมากมายไม่ว่าจะเป็น ขงเขมา พระพาย เปล้าเลือด หมอน้อย ก้นปิด และใบวุ้นหมาน้อย พืชชนิดนี้สามารถพบเห็นได้ในบริเวณพื้นที่ทั่วไปไม่ว่าจะเป็นป่าไผ่ แปลงนา ป่าดิบ ไร่หรือสวนของเกษตรกร รวมไปถึงพื้นที่ติดริมแหล่งน้ำ

ลักษณะทางกายภาพของต้นกรุงเขมาสามารถมองเห็นได้ตามรายละเอียด ดังนี้
– ลำต้นเป็นลักษณะเถาเลื้อยสีเขียวขนาดเล็ก โดยมีขนปกคลุมอยู่ตลอด ทั่วทั้งลำต้น ซึ่งโดยมากแล้วลำต้นของกรุงเขมานั้นจะ มีขนาดความยาว ประมาณ 1-2 เมตร
– ใบเป็นสีเขียว มีลักษณะแผ่ออกเป็นแผ่นบางๆคล้ายกับรูปหัวใจ ก้านใบยาวประมาณ 2- 5 เซนติเมตร โดยทั้งดอกและก้านต่างก็มีขนขึ้นปกคลุมบางๆอยู่เช่นเดียวกัน
– ดอกเป็นสีขาว มักออกรวมกันประมาณ 2 – 3 ดอกโดยอยู่เป็นลักษณะพุ่ม
– ผลเป็นสีแดงส้มมีลักษณะกลมเล็ก มักออกผลอยู่บริเวณปลายท่อใกล้กับดอกและยอดอ่อน

ในด้านของสรรพคุณทางสมุนไพรของต้นกรุงเขมาหรือเครือหมาน้อยนั้น สามารถนำส่วนต่างๆมาใช้ให้เกิดประโยชน์เพื่อปรุงเป็นยารักษาอาการต่างๆตามแบบของภูมิปัญญาท้องถิ่นได้ดังต่อไปนี้
1. ราก
– รักษาอาการดีซ่าน
– ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ
– รักษาอาการไข้หวัด
– เป็นยาบำรุงกำลังอายุวัฒนะ
– ลดอาการบวมน้ำ
– รักษานิ่ว
– ขับเหงื่อ
– บำรุงเลือด
– รักษาอาการท้องอืดท้องเฟ้อและขับลมส่วนเกินในกระเพาะอาหาร
– ลดระดับน้ำตาลและ ไขมันในเลือด
– ขับเสมหะ

2. ใบ
– ใช้รักษาอาการผื่นคันและสิว
– รักษาอาการร้อนใน
– แก้โรคกระเพาะอาหาร
– บำรุงโลหิต
– รักษาแผลภายนอก
– บรรเทาอาการไข้ตัวร้อน
– รักษาโรคตา
– บำรุงการทำงานของปอด
– ใช้เป็นยาดับพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย

3. ลำต้น
– รักษาอาการไข้หวัด
– รักษาอาการไข้ทับฤดู
– รักษาโรคพิษตาต่างๆ
– บำรุงเลือดลมในผู้หญิง

นอกเหนือจากสรรพคุณต่างๆทางด้านสมุนไพรเหล่านี้แล้วต้นเครือหมาน้อยหรือกรุงเขมามานั้นยังสามารถนำมาสกัดให้กลายเป็นวุ้น เพื่อประกอบอาหารคาวหวานอื่นๆได้อีกด้วย ทั้งถึงแม้หลายหลายๆคนจะมองว่าพืชชนิดนี้เป็นวัชพืชและขึ้นรบกวนผลผลิตทางการเกษตรที่ปลูกเอาไว้จนต้องการกำจัดทิ้ง แต่อย่างไรก็ตาม ในความเป็นจริงแล้วพืชทุกชนิดที่เกิดขึ้นมาล้วนแล้วแต่มีประโยชน์กับโลกนี้ทั้งสิ้นขึ้นอยู่กับว่าใครจะสามารถมองเห็นประโยชน์และนำมาใช้ให้ได้มากที่สุดนั่นเอง